بررسی نظریه انحطاط در اندیشه معاصر (حوزه فلسفه سیاسی)

ابوذر مظاهری

فلسفه سیاسی

دکتری

محمدعلی فتح اللهی

موسی نجفی

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

1385

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

بررسی سیر فلسفه سیاسی و به طور خاص حکمت عملی، در فلسفه اسلامی، برخی را بر آن داشته که این سیر رو به انحطاط و زوال بوده است و علت این انحطاط برهم خوردن تعادلی است که میان عقل و شرع در ابتدای تأسیس فلسفه اسلامی و عصر زرین فرهنگ اسلامی وجود داشت. این دیدگاه از سویی بر تحقیقات و روش‌شناسی شرق‌شناسان متکی است و از سوی دیگر از زاویه تجدد اروپایی و پیش‌فرض قرار دادن سیر فلسفه سیاسی در غرب، به میراث فلسفه اسلامی به عنوان سنتی خاموش و غیر پویا می‌نگرد. اما دقت بیشتر در ماهیت فلسفه اسلامی و فاصله گرفتن از روش و نگاه‌های تحمیلی، ما را به این نتیجه می‌رساند که فیلسوفان اسلامی به گونه‌ای آگاهانه و غیر منحط، حکمت عملی را در حکمت نظری منحل کرده‌اند. و با تکیه بر احکام عملی شرع اسلام که مبتنی بر ملاکات عقلایی است، از پرداختن به حکمت عملی بی‌نیاز شده‌اند. و این نه سیری منحط و موجب زوال؛ بلکه ارتقاء عقل بشری به مدد حکمت الهی است.

1392/10/8

1411